Zaterdagmiddag 24 juni hield historisch geograaf dr. Meindert Schroor het gehoor in Elsloo gekluisterd aan zijn verhaal over de historische verdedigingslinies in en rond de Stellingwerven en Noord-Nederland.

Daarbij draaide het om de Friese Waterlinie, die in 1672-1673 in alle haasten en moeizaam werd ingericht om de troepen van de bisschop van Münster, Bernhard von Galen, alias Bommen Berend, tegen te houden. Die krijgsmacht telde zo’n 8300 man, bij de inval op drie plekken over de Waterlinie, terwijl er in die tijd, ter vergelijk, in de Stellingwerven totaal zo’n 2600 mensen leefden. Alle 134 karren met munitie, getrokken door minstens evenzoveel paarden, moesten achter elkaar over de smalle zandpaden tussen de natte venen door, achter de 8300 soldaten aan de Stellingwerven in. En dat lukte Bommen Berend.

Door opkomende storm en stuwend water van de Waterlinie vanuit de Kuunder en De Lende, dat het land onder water zette, moesten de troepen echter spoorslags zich terug trekken naar Steenwijk, om niet ingesloten te worden door diezelfde Waterlinie. De Friese Waterlinie deed zijn werk, maar anders dan gedacht. De Stellingwervers haalden opgelucht adem en wisten zich gered door het oog van de naald.

Eerder al eens in 2008 presenteerde Meindert Schroor zijn eerste boek over de Friese Waterlinie in Wolvega en daarvoor het historische verhaal daarvan in een afgeladen Wapen van Berkoop in 2007.

Nu met zo’n kleine veertig aanwezigen in het Anker te Elsloo gaf Schroor daarop de uitbreiding, met aanvullende informatie en context in tijd en plaats. De oorlogstaferelen rond de Friese Waterlinie in 1672-1673 in Zuidoost-Fryslân zette hij neer vanuit de opmaat daartoe zo’n honderd jaar eerder al en de nasleep daarna tot in de negentiende eeuw.

Het Rampjaar, zoals die periode 1672-1674 landelijk bekend is en waar de meeste provincies te lijden hadden onder aanvallen van de Franse Zonnekoning Lodewijk XIV, de Engelse Karel II en de bisschoppen van Münster en Keulen, staat niet op zichzelf, wilde Meindert Schroor benadrukken.

Met veel kaartmateriaal uit allerlei archieven en door Schroor zijn dynamische manier van vertellen, konden de bezoekers zich een levendig beeld vormen van hoe het in deze grensstreek destijds er aan toe ging in die oorlogsjaren. Schroors meest recente boek Grensland Stellingwerf, een recentelijke uitgave van de Stellingwarver Schrieversronte, gaat hier dieper op in.

Deze inleiding was de vijfde in de lezingenreeks, die gehouden wordt in het kader van 350 jaar Herdenking Rampjaar Friese Waterlinie.

De laatste in die reeks is 26 augustus in Wolvega in Kerk op de Hoogte. Daar komt de Bommen Berend kenner Gerd Dethlefs, conservator in de Münsterse musea, het Munsterse perspectief op de aanval op de Friese Waterlinie uiteenzetten. De Kerk op de Hoogte in Wolvega heeft in de preekstoel drie houwen, die volgens de overlevering daarin geslagen zijn door legerleider Haultin van de Münsterse troepen, toen die zich moesten terugtrekken. 26 augustus is het op een dag na exact 350 jaar geleden dat de Münstersen de Friese Waterlinie aanvielen.

Het Programma rondom de Herdenking Rampjaar Friese Waterlinie is uitgebreider en te zien op www.friesewaterlinie.nl

Op 1 juli is bijvoorbeeld de Rampzalige Markt Schansen & Schranzen in Oldeberkoop, de Belevingsmarkt in het teken van het Rampjaar.